Hapi i parë – shlyerja e kujtesës kolektive
Shikojeni qytetin me vëmendje. Cili
detaj po ju bie në sy më fuqishëm? E saktë, kalldrëmi. Nisni me shkuljen e
kalldrëmit, sepse ajo është velloja e nuses shehër. Dekalldrëmizimi do të thotë
deshehërizimi më flagrant që mund t’i bëni qytetit. Në vend të tij spërkatini
rrugët me asfalt. Publikisht këtë ndryshim publikut ia prezantoni si
modernizim. Zgjerim të rrugëve, plotësim të kërkesave të trafikut të intensifikuar,
pamje evropiane, ruajtje e veturave nga amortizimi (të mjerët auto-mekanikë!). Nëse
e keni realizuar shkuljen e kalldrëmit, ju e keni filluar me sukses misionin e
shlyerjes së kujtesës kolektive. Mos u ndalni, keni ende shumë punë për të
bërë. Shikojeni sërish qytetin, me kujdes. A po e shihni të vjetrën, antiken,
demodenë, prapambeturinë? Natyrisht që po, shtëpitë e vjetra, qerpiqi,
gëlqerja, qeremidet, druri. Rrënojini ato dhe në vend të tyre, vendosni tulla
të kuqe, beton, hekur, qelq. Pastaj ngjyrosini me ngjyra të lloj-llojshme, të
ndezta, atraktive. Ndërtoni shtëpi të reja, pallate shumë-katëshe, qendra
tregtare, parkingje, e çkahmos. Tani jeni në gjysmën e rrugës për të shlyer
tërësisht kujtesën kolektive. Ju pret një detaj mjaft i rëndësishëm, por edhe
emocional. Mos humbni as edhe një sekondë, rrëzojini të gjitha ato përmendore,
lapidare, buste, memoriale dhe simbole që e shënojnë një kohë tjetër nga koha e
re. Historia e këtij vendi ka filluar para një dekade dhe kjo duhet të
pasqyrohet në urbanistikë. Shpallni sa më shumë heronj të luftës, të
sakrificës, të vuajtjes për liri dhe pavarësi. Shkrijini ata në bronz dhe
vendosini në sheshet më të frekuentuara, pozitat më strategjike, pamjet më
pitoreske. Në pikat ku qytetarët do të ballafaqohen me ta çdo ditë, sa herë që
dalin nga shtëpitë e tyre. Dhe përfundimisht, përhapini narrativet e luftës dhe
të historisë së re. Tregojuni qytetarëve se kujt ia kanë borxh lirinë që e
shijojnë, punën që e punojnë dhe rrogën që e marrin, shkollimin që e gëzojnë
fëmijët e tyre, kujdesin shëndetësor dhe social që e përfitojnë, ajrin që e
thithin. E thithin!
Hapi i dytë – instalimi i administratës provinciale
Në rast se jeni duke e shkatërruar
një qytet me traditë të gjatë administrative, atëherë bëni kujdes. Jeni duke u
ballafaquar me një sfidë jo të lehtë dhe ky hap është qenësor drejt arritjes së
synimit tuaj, prandaj jini të vendosur, të guximshëm dhe mos lëshoni pe në
zbatimin e këtyre masave. Pasi që keni garuar për poste publike të qytetit dhe
i keni futur nën kontroll ato, ju sugjerojmë që të mos i injoroni kulturën dhe
praktikat klanore të jetesës së hapësirave prej nga vini. Ndonëse dëshironi të
shkëputeni një herë e mirë nga e kaluara e juaj, mos harroni që disa elemente
të asaj kulture janë shumë të vlefshme për misionin tuaj të ri. Filloni nga të
afërmit, familjarët, shokët dhe pastaj zgjerojeni rrjetin, të arëfmit e të
afërmve, shokët e shokëve, e kështu me rradhë. Punësojini ata në administratën
e qytetit. Ju po përparoni me shumë sukses, ngase tashmë e keni bartur
mentalitetin klanor të qeverisjes edhe në qeverisjen e qytetit. Mos u ndalni,
sepse keni ende punë. Në rradhë janë shtëpitë e shëndetit, spitalet, shkollat,
institucionet e kulturës, ndërmarrjet publike. Rrjeti juaj po zgjerohet, ju po
lëshoni rrënjë të thella në të gjitha qelizat dhe poret themelore të
organizimit shoqëror. Për të pëmbyllur efektshëm këtë hap të misionit tuaj, mësojini
të punësuarit tuaj me praktikat efektive të kryerjes së punëve. Njoftojini ata
me teknikat e favorizimeve, përfitimeve të shpejta, avancimeve, mbylljes së
njërit sy, procedurave të përshpejtuara. Dhe e tërë kjo, në emër të luftimit të
burokracisë dhe ngadalësisë administrative që e kemi trashëguar nga një sistem
i kaluar, shumë i dëmshëm për shoqërinë tonë.
Hapi i tretë – degradimi i kapitalit social
Nëse keni mbërritur deri në hapin e
tretë, jeni me fat. Tashmë jeni dëshmuar mjaft të suksesshëm në realizimin e
misionit tuaj dhe ju ka mbetur vetëm edhe pak deri në fund. Si shpërblim për
angazhimin dhe vendosmërinë tuaj, do ta merrni hapin e tretë. Në këtë pikë
shumë të ndieshme, nuk do të lodheni edhe aq. Për ju do të veprojnë disa forca
të jashtme, që janë dëshmuar mjaft të suksesshme deri tani në qindra vende të
botës. E tëra që duhet të bëni është të intervenoni me disa politika publike
dhe e tëra do të funksionojë për mrekulli. Prej se ka nisur historia e re e
këtij vendi, kapitalizmi ka ridefinuar të gjitha dinamikat e funksionit të
shoqërisë dhe qeverisjes së shtetit. Nëse jeni me fat dhe vendi juaj po
përjeton manifestim të egër të kapitalizmit, është momenti i duhur për të
vepruar. Filloni të aplikoni tatime të larta afariste dhe rrjepini bizneset e
vogla të qytetit. Në prokurimet publike, favorizojini ato ndërmarrje që ju kanë
ndihmuar t’i arrini postet publike. Natyrisht edhe ndërmarrjet e të afërmve
tuaj. Kujdesuni që njerëzit tuaj lojal t’i infiltroni brenda shoqatave
afariste. Me këtë do të parandaloni çdo iniciativë për të krijuar komunitet të
konsoliduar afarist të qytetit. Jeni në rrugë të mbarë. Nëse i keni ndërmarrë
këto veprime, me siguri jeni duke i vërejtur rivalitetet afariste, luftën e
pamoralshme dhe degradimin e çdo vlere të mundshme shoqërore mes afaristëve.
Shumë shpejt, këto antivlera do të përhapen edhe në sfera të tjera shoqërore.
Njerëzit do të humbin besimin që e kanë tek njëri-tjetri. Nëse jeni konsistent
në veprimet e juaja, shumë shpejt ata do të humbin edhe vetëbesimin. Dobësimi i
lidhjeve ndër-njerëzore, shpartallimi i rrjeteve shoqërore, kultivimi i
dyshimit, futja e rivaliteteve joparimore, individualizmi, janë disa nga
pasojat kryesore të veprimeve tuaja. Sa
më shpejtë që të arrini në këtë gjendje, aq më efektiv do të jetë misioni juaj
shkatërrues.
Hapi i katërt – arti është luks, sporti është luftë
Po ballafaqoheni me arrogancën e
njerëzve të cilët pretendojnë se kanë trashëguar art e kulturë shekuj me rradhë?
Mos u brengosni. Përvishuni punës dhe ndiqni me përpikmëri udhëzimet e
Manualit. Arti dhe kultura janë produkte luksoze dhe njerëzit mund të
mbijetojnë edhe pa to. Në një mjedis me kujtesë kolektive në shlyerje e sipër,
administratë provinciale dhe kapital të degraduar social, qytetarët nuk do të
kenë as kurajën më të vogël për t’u ankuar për art e kulturë. Mund të filloni
me shkurtim të buxhetit të kulturës, për ta degraduar atë në nivelin afër
zeros. Me ato pak mjete mund të financoni festivale folklorike, përvjetore
patriotike, ndonjë koncert muzike dhe të ngjashme. Nga miqtë tuaj afarist kërkoni
që të financojnë projekte të muzikës burimore shqipe dhe turbo-folk. Mos
harroni që këto zhanre të muzikës t’i promovoni në të gjitha aktivitetet e juaja.
Në rast se siguroni mjete për të përkrahur projekte filmike dhe teatrore,
kujdesuni që ato të trajtojnë tema nga lufta dhe sakrifica për liri. Me këto
veprime, përveç që do të promovoni kiçin në kulturë, ju do të kontribuoni edhe
në përmbushjen e hapit të parë të këtij Manuali, shlyerjen e kujtesës
kolektive. Paralelisht, sportin duhet ta shndërroni në luftë. Luftë personale
mes klubeve sportive që janë nën pronësinë tuaj dhe të afërmve tuaj, si dhe
luftë kolektive, ku ndeshjet e sportit i ngjajnë arenave të dyluftimeve me
shtazë të egra. Duhet të kushtoni vëmendje të posaçme degradimit të klubeve, të
ashtuquajtura të qytetit. Strategjia më e mirë për këtë është mosfinancimi i
këtyre klubeve dhe dërgimi i tyre në liga të dyta, të treta kampionale dhe
kështu me rradhë deri në shuarjen totale të tyre.
Hapi i fundit – miratoni një ligj për qytetin
Ligjet për qytetet nganjëherë dijnë
të jenë të mira, produktive dhe me raste edhe zhvillimore. Prandaj, bëni
kujdes. Tanimë nuk mund t’ia jepni vetes luksin e një gabimi të tillë, sepse
jeni fare në fund të misionit tuaj shkatërrues. Ligji duhet të ketë një emër
atraktiv, diçka sikur “ligj për qendrën historike të qytetit” dhe mundësisht të
jetë i hartuar nga ekspertë ndërkombëtarë me përvojë shumë-vjeçare në shumë
vende të botës. Duhet t’u tregoni të gjithëve se ligji i plotëson të gjitha
standardet ndërkombëtare, pasi atë e kanë përpiluar ekspertët e huaj në bazë të
modeleve të stëraplikuara botërore. Mos u brengosni për kërkesat e komunitetit
vendor për të qenë pjesë e procesit të hartimit të ligjit. Mundësisht kujdesuni
që ligji të krijojë realitete të reja vendimmarrëse brenda qytetit, psh. duke e
fuqizuar një komunitet të caktuar fetar dhe duke i dhënë të drejtën e vetos mbi
gjithçka që mund të zhvillohet në qendrën e qytetit. Brenda ligjit, futni
bariera të shumta procedurale, burrokratike, administrative. Dhe me këtë ngushtojeni
deri në ngufatje hapësirën e veprimtarive afariste, kulturore, rinore, sportive
dhe të tjera. Parashihni ndëshkime të mëdha për të gjithë ata që veprojnë
kundër dhe krijoni mundësi korruptimi brenda instancave të reja të
vendimmarrjes. Një gabim që nuk duhet të bëni asesi është aspekti zhvillimor.
Ligji mund të përmbajë vetëm një nen të zbehtë ku përmendet fjala “zhvillim”,
por asgjë konkrete. E keni përfunduar me sukses hapin e pestë dhe të fundit të
Manualit? Përgëzime! Misionin e keni përmbyllur me sukses. Për të verifikuar
efektet, mund të dilni dhe të shëtisni nëpër qytet. Gjithçka do të jetë ashtu
si e keni paramenduar. Prej këtij momenti, mund të shijoni shkatërrimin e
arritur dhe të vjelni frytet e investimeve, përpjekjeve dhe sakrificave të juaja
të deritanishme.
Lexues i dashtun kosovar, nëse ende
po pyetesh se për cilin qytet është fjala, më vjen keq të të them, por qenke i
verbër. Dhe për fat të keq, verbëria jote është parakusht themelor që Manuali
për shkatërrimin e qytetit të funksionojë për mrekulli.
No comments:
Post a Comment