Në Prizren po mbytet shpresa për UNESCO. Dhe jo vetëm.

Vota negative e vitit të kaluar për Kosovën në UNESCO ishte edhe një thirrje, ndoshta e fundit për të konsoliduar sistemin e mbrojtjes së trashëgimisë kulturore në vend. Sado i dhimbshëm si moment, ai mund të përdorej për reflektim dhe mobilizim shtetëror e shoqëror. Gati një vit pas refuzimit nga UNESCO, kemi mbërritur në gjendje edhe më të rëndë. Në përgatitje për aplikimin e radhës në fund të vitit 2017, Kosova ka pajisur kundërshtarët e anëtarësimit të vet në UNESCO me argumente të reja bllokuese.

Gjatë vitit 2016, vetëm në Prizren – pjesa më e madhe brenda qendrës së mbrojtur historike – janë shkatërruar tetë shtëpi të vjetra. Pjesa më e madhe e tyre kanë qenë monumente të mbrojtura, ndërsa një numër i tyre ndërtesa me potencial të madh për t’u shpallur monument. Ky është trendi më i frikshëm i shkatërrimit të trashëgimisë kulturore viteve të fundit. Më e keqja, të gjitha shenjat tregojnë që degradimi do të vazhdojë, me gjasë me ritëm të shtuar gjatë muajve të ardhshëm. Rrënimi i shtëpive të vjetra gjatë ditëve të fundjavës tashmë është shndërruar në rutinë. Pothuajse të gjitha rastet e shkatërrimit janë realizuar me lejen zyrtare të shtetit. Ndërsa ky vit, në Prizren e shënoi edhe viktimën e parë njerëzore të moskujdesit ndaj trashëgimisë kulturore. Nga dëmi material (e shpirtëror) kemi kaluar edhe në pasoja njerëzore. Shtëpia e cila ia mori jetën Xhenetës 3-vjeçare është në të njëjtën gjendje, vetëmse e rrethuar me gypa kanalizimi. Autoriteteve të shtetit nuk i mjaftoi as tragjedia njerëzore për të rritur seriozitetin.

Prizreni nuk e meriton më të quhet qytet i trashëgimisë kulturore. Në Prizren po mbytet shpresa për anëtarësimin e Kosovës në UNESCO. Çdo rrënim i ri nënkupton një goditje të re për aspiratën e anëtarësimit në UNESCO. Por, më keq se kaq, nënkupton dështim total të shtetit karshi degradimit të trashëgimisë kulturore, i cili tashmë ka marr përmasa alarmante. Në Prizren po e humbim betejën me shkatërruesit e trashëgimisë kulturore. Dhe çmimi më i rëndë që do ta paguajmë nuk do të jetë refuzimi i dytë nga UNESCO.

Ne, gratë dhe burrat e shkelur të kësaj Republike, kërkojmë punë dhe siguri ekonomike

Të dërrmuar nga udhëheqës që politikës i kanë hyrë për t’u pasuruar vetë dhe jo për t’u kujdesur për ne,

Të dënuar për të jetuar në mjerim, pa një vend pune dhe pa asnjë shpresë për një të ardhme më të mirë,

Të pasigurt e të rrezikuar edhe në ato pak vende pune që i ofron administrata e shtetit,

Të pasigurt e të rrezikuar edhe në ato pak vende pune, shpesh as të lajmëruara që i ofrojnë bizneset,

Të manipuluar nga sindikatat e kontrolluara dhe të korrruptuara nga partitë dhe pushteti,

Të mashtruar me premtime bombastike në secilën fushatë zgjedhore,

Të keqtrajtuar në spitalet e shtetit dhe të detyruar në borxhe për të kërkuar shërim në spitale private,

Të privuar nga shërbimet më elementare publike, si uji, rryma e ngrohja,

Të mëshiruar me skema të mjera sociale e pensionale, dhe të privuar nga sigurimet shëndetësore,

Të lodhur nga shkolla e universitete që udhëhiqen nga të padijshmit që torturojnë fëmijë e të rinj, duke i shndërruar në të diplomuar të papunë,

Të plaçkitur edhë në subvencionet e bujkut e bursat e studentit, edhe në tenderat e përmendoreve të luftës e stentat e të sëmurëve nga zemra,

Kërkojmë punë dhe siguri ekonomike.

Sepse një vend i sigurt pune dhe një rrogë për të mbyllur muajin pa borxhe, është e drejtë elementare njerëzore,

Edhe ne, ata qytetarë që kemi një vend pune, kërkojmë siguri ekonomike,

Sepse një vend pune që nuk varet prej vullnetit të shefave të partisë e biznesit, është vetëm minimum i dinjitetit njerëzor,

Sepse asgjë nuk është më e rëndësishme se mundësia për të siguruar kafshatë goje, shërim e arsim për familjen dhe fëmijët tanë.

Durimit tonë i ka ardhur fundi,

Telefonatat mes politikanëve që rahatojnë të afërm nëpër vende pune janë kulmi i poshtërimit dhe shkeljes që mund të na bëhen,

Rahatia dhe pasurimi i një grupi të vogël të lidhur me udhëheqës të korruptuar është mjerimi ynë i përditshëm,

Sa më të pasur ata, aq më të rrezikuar fëmijët tanë,

Sa më të rahatuar ata, aq më e pashresë e ardhmja jonë,

Sa më shumë vetura e vila për ta, aq më pak bukë e ujë për ne.

Ne, gratë dhe burrat e shkelur të kësaj Republike, kërkojmë punë dhe siguri ekonomike,

Nëse gjatë gjithë këtyre viteve, udhëheqësit tanë kanë dështuar në na ofrojnë këtë minimum të dinjitetit dhe sigurisë ekonomike,

Nëse standardi i tyre jetësor është rritur paralelisht me rritjen e mjerimit të qytetarëve,

Dhe nëse ende sot çdo i pesti qytetar jeton me më pak se 1 euro në ditë, dhe çdo i dyti qytetar është i papunë,

Dhe nëse edhe ata pak të punësuar në çdo moment rrezikojnë të mbeten pa punë kur shefave të partisë a shefave të biznesit ua prishin qefin,

Dhe nëse asnjë gjykatë a gjykatës në këtë vend nuk e ka guximin të na mbrojë të drejtën e punës,

Ky vend është bërë tërësisht i pajetueshëm.

Ne sot ngritemi për t’i kundërshtuar të gjithë ata që këtë vend e bënë të pajetueshëm,

Ngritemi dhe protestojmë kundër shkeljes së dinjitetit njerëzor,

Ngritemi dhe protestojmë kundër mjerimit që çdo ditë po thellohet,

Ngritemi dhe protestojmë sot, për të mirën tonë dhe sidomos të fëmijëve tanë,

Nuk do ta pranojmë më shumë këtë poshtërim,

Nuk do ta pranojmë më shumë këtë mjerim,

Nuk do ta pranojmë më shumë këtë plaçkitje,

Sepse nuk na ka mbet më asgjë, nuk na kanë lënë asgjë pa na marrë,

Ngritemi për të thënë se, vetëm shpresën nuk do të mund të na merrni,

Ne besojmë në një shtet më të mirë dhe në një jetë të dinjitetshme,

Dhe këtë do ta arrijmë vetë, sepse ju i keqpërdorët të gjitha mundësitë që ju besuam,

Ne, gratë dhe burrat e shkelur të kësaj Republike, ngritemi dhe protestojmë kundër shkatërruesve të shtetit dhe shkelësve të dinjitetit njerëzor.

Kërkojmë punë e siguri ekonomike, dhe atë do ta marrim.

Pa u ndalur as edhe për një moment, derisa të arrihen qëllimet tona.